Візітная картка музея

 У будынку Вераб’евіцкай базавай школы-дзіцяга сада знаходзіцца школьны гісторыка-краязнаўчы музей, які месціцца ў двух пакоях. Музейны пакой быў заснаваны яшчэ ў 1961 годзе настаўнікам гісторыі Вінарам Андрэем Мікалаевічам.  

Вінар  Андрэй Мікалаевіч
     

 

                   



Вераб’евіцкая базавая школа

  

Музейны пакой ператвораны ў музей у снежні 2007 года. 

Кіраўнік – Мароз Дз.Б.

На дадзены момант музей налічвае больш 800 экспанатаў асноўнага фонду.

У 2017 годзе музей рэканструяваны, мае 2 залы. Плошча музея больш за 40м. кв.

Асаблівую цікавасць уяўляюць сабой дакументы з архіва графаў О’Руркаў, знойдзеныя ў 2014 годзе:

1)купчая на маёнтак Бардзячы за подпісам генерала Джозэфа О’Рурка 1839г.;

2) метрычны выпіс Элеаноры Іванаўны О’Рурк 1897г.;

3) медыцынскі трактат аб лячэнні шаленства травамі 1820-40-я гг.;

4) вэксалі В. Залесскага Cанкт-Пецярбургскага банка 1830-х гг.;

5) ліст ковенскага генерал-губернатара Марыі Мікалаеўне О’Рурк 1910г.;

6) арэндныя дагаворы 1877-1878гг.

У школьным музеі Вераб’евіцкай сярэдняй школы прадстаўлены здабыткі гістарычнай, этнаграфічнай і культурнай спадчыны нашай мясцовасці, якія тычацца тэрыторыі зямель Асташынскага сельскага савета.  

     Не пакінуў лёс зямлю нашую без славутых асоб, імёны якіх назаўжды ўпісаны чырвонай стужкай у гістарычную спадчыну беларусаў.
        З нашай мясцовасцю так ці інакш звязаны імёны Ф. Еўлашоўскага, генерала Дж. О’Рурка, У. Я. Дыбоўскага, К. Ф. Пудзіноўскага, У. М. Лазоўскага, шляхецкі род Вайніловічаў.
        Больш за 25 гадоў у маёнтку Нянькаў пражываў, займаючыся творчай працай вядомы даследчык прыроды Уладзіслаў Янавіч Дыбоўскі. 

Нянькоўскі дом У. Я. Дыбоўскага

У вёсцы Нянькава нарадзішся і вырас вядомы беларускі мовазнавец, прафесар Уладзімір Міхайлавіч Лазоўскі, аўтар многіх падручнікаў і дапаможнікаў па беларускай мове, які апублікаваў звыш 100 навуковых прац па розных пытаннях як сучаснай беларускай мовы, так і яе гісторыі. У 1981-1985 гадах выкладаў беларускую мову ў Берлінскім універсітэце імя В. Гумбальта. Узнагароджаны ганаровым залатым медалём Гердэра.

З хутарамі Шырнеўкі звязана імя консула Другой Рэчы Паспалітай у Бельгіі і Галандыі Казіміра Францавіча Пудзіноўскага.

Не менш цікавая гісторыя нашай мясцовасці часоў Вялікай Айчыннай вайны, аб чым сабраны багаты і цікавы матэрыял у музеі Вераб’евіцкай сярэдняй школы.

Легенда аб братах Сонцавых

        Два браты-партызаны ў гады Вялікай Айчын-най вайны прынялі апошні няроўны бой у Мацей-кавым рове супраць конных паліцаяў. Яны адстрэльваліся да апошняга патрона (а ўзброеныя былі рэвальверамі). Убачыўшы, што ўцячы ім няма куды, адзін брат са згоды другога двума апошнімі кулямі забіў брата і сябе.

        Праз некаторы час вяскоўцы падабралі целы братоў і пахавалі іх на высокім абрыве таго рова, у якім браты сустрэлі сваю смерць. Тыя, хто хаваў, не ведалі іх імён і прозвішчаў, але з-за таго, што стаяў сонечны дзень, як кажуць некаторыя, ці за тое, што браты змагаліся за светлае – за перамогу, – ім далі імя Сонцавы.

               (Запісана са слоў Мароза Б. І,)

  

Лейтэнант Аляксандр Сонцаў

Хто ж яны – браты Сонцавы?

        На Ушэсце ў 1943 годзе паліцаі гарнізонаў Любчы і Нягневіч правялі масштабную аблаву ў вёсках Поўбераг і Валосаўка. У тую раніцу загіну-лі і былі пахаваныя ў вёсцы Валосаўка лейтэнант Аляксандр Сонцаў і яго сябар-украінец. Але ў хаце  Доўнара начавалі 12 партызан, па ўспамінах свед-каў, кадравыя ваенныя. Яны групамі, адстрэльваю-чыся, уцякалі ў лес. Двое з іх, браты Мікалай і Уладзімір Чабуравы, былі забітыя ў Мацейкавым рове. Расходаваўшы ўсе патроны і гранаты, яны забілі 6 паліцаяў, многіх паранілі і застрэліліся са-мі. Уцячы яны не маглі, бо адзін з братоў быў па-ранены ў нагу.А легенда пра братоў Сонцавых на-думана былым партызанам атрада імя Катоўскага М. Грабёнкіным, пасля вайны жыхаром Любчы.             (Запісана са слоў Спагара У. І.)

 Трагічнае мінулае нашай зямлі ўвасоблена ў помніках загінуўшым. Не вярнулася зфрантоў Вялікай Айчыннай вайны 224 і загінула ў час нямецкай акупацыі 84 нашыя землякі.

    Помнік загінуўшым землякам у в. Вялікія Вераб’евічы

 Асобай трагічнай старонкай гісторыі нашай мясцовасці з’яўляецца рэха падзей Халакосту. У працоўным лагеры вёскі Малыя Вераб’евічы, які быў створаны немцамі для будаўніцтва брукаванай шашы Навагрудак – Любча, было знішчана 635 яўрэяў.

Нямала людзей працоўнага подзвігу ўзгадавала наша зямля: тых, хто аднаўлялі разбураную гаспадарку пасля Вялікай Айчыннай вайны, тых, хто ствараў калгасы, вучыў дзяцей у школах.

 

        Ордэнам Леніна і Залатой Зоркай Героя Працы былі ўзнагароджаны:

Кукаловіч Уладзімір Аксенцьевіч;

Гірыс Таццяна Аляксандраўна;

Гнілякевіч Канстанцін Філіпавіч;

Калала Вера Уладзіміраўна.

Многа працаўнікоў калгаса былі адзначаны іншымі высокімі ўрадавымі ўзнагародамі.

У 1987 годзе ў калгасе “Камунар”, дзякуючы намаганням яго старшыні Святазара Іосіфавіча Грэйбы,  з’явіліся першыя спартыўныя коні. Цяпер тут вылучана цэлая галіна па вывядзенні пародзістых коней.

        Пры конезаводзе працуе дзіцяча-юнацкая спартыўная школа, якая падрыхтавала ўжо нямала ўдалых спарцменаў-разраднікаў, сярод якіх ёсць і майстры спорту міжнароднага класу.